Wat heeft de notaris nodig voor een verklaring van erfrecht?

 

Om een verklaring van erfrecht voor u op te stellen hebben wij de volgende gegevens nodig (dit alles voor zover van toepassing):

- akte van overlijden (gemeente)

- adres overledene en burgerlijke staat

- trouwboekje

- kopie testament

- kopie huwelijkse voorwaarden

- kopie samenlevingscontract

- gegevens erfgenamen, vaak zijn dit de kinderen, maar soms ook broers en zusters, of nog verdere verwanten of bekenden van de overledene

- wie krijgt volmacht om de nalatenschap af te wikkelen en welke bevoegdheden krijgt hij/zij.

Van de erfgenamen zijn de volgende gegevens nodig:

* volledige voor- en achternamen

* adressen

* geboortedatum en geboorteplaats en

* burgerlijke staat (gehuwd/ongehuwd)

* kopieën van identiteitsbewijzen van de erfgenamen (paspoort/rijbewijs of identiteitskaart).

Indien er een erfgenaam is vooroverleden, is het mogelijk, dat de kinderen van de vooroverleden erfgenaam, in de plaats komen van deze vooroverleden erfgenaam. Dit is mogelijk omdat de overledene geen testament had gemaakt of omdat dat zi in het testament is bepaald. In dat laatste geval dienen wij tevens de beschikking te hebben over de gegevens van eventuele kinderen van deze vooroverleden erfgenaam (de gegevens zoals hiervoor met een * aangegeven).

Voorbereidende werkzaamheden

Indien wij de gegevens zoals hiervoor aangegeven van u ontvangen hebben, kunnen wij de verklaring van erfrecht voor u gereed maken.

Voordat wij de verklaring van erfrecht aan u kunnen toezenden, onderzoeken wij ondermeer:

- Of de overledene een testament heeft gemaakt;

- Wat de inhoud is van een eventueel testament;

- Of de overledene gehuwd is, of ooit gehuwd is geweest;

- Hoe dit huwelijk is geëindigd;

- Of de overledene kinderen had, die aanspraken kunnen hebben op de erfenis;

- Of deze kinderen nog in leven zijn;

- Of er eventueel kinderen zijn vooroverleden.

Dit onderzoek vindt plaats aan de hand van de gegevens van de Basis Registratie Personen, het Centraal Testamenten Register en informatie verstrekt door de afdeling Burgerzaken van de gemeente.

Nadat op deze wijze de vererving in beeld is gebracht, worden door ons kantoor de erfgenamen bericht.

De verklaring van aanvaarding

Iedere erfgenaam ontvangt van ons kantoor bericht. Tevens wordt er een verklaring van aanvaarding met een bijlage meegezonden.

Iedere erfgenaam heeft in Nederland drie mogelijkheden:

1. zuivere aanvaarding
2. beneficiaire aanvaarding
3. verwerping.

Zuivere aanvaarding

Een erfgenaam die zuiver aanvaardt, aanvaardt zowel de baten als de lasten van de boedel zonder voorbehoud. De wet gaat ervan uit dat u de erfenis zuiver aanvaardt als u zich goederen van de nalatenschap toe-eigent. Dit kan zich ook voor doen doordat u bijvoorbeeld dierbare spullen uit het huis van de overledene mee neemt. Dit toe-eigenen wordt aangemerkt als een daad van zuivere aanvaarding.

Sinds 1 september 2016 is uw privévermogen beter beschermd tegen onverwachte schulden uit de erfenis. Er is pas sprake van zuivere aanvaarding als u goederen uit de erfenis verkoopt of onttrekt aan schuldeisers. Ook kent de wet uitzonderingen voor onverwachte schulden. Geen onverwachte schulden zijn schulden die een erfgenaam wel kent, maar die hoger uitvallen dan verwacht. Geen onverwachte schuld is ook een schuld die met enig zoekwerk uit de administratie van de overledene konden blijken, zoals een belastingschuld.

Door de wetswijziging is er meer duidelijkheid gekomen wat wel en niet als een daad van zuivere aanvaarding moet worden beschouwd. Centraal staat dat de erfgenaam zich duidelijk en ondubbelzinnig en zonder enig voorbehoud als erfgenaam moet hebben gedragen.

Dit is het geval als een erfgenaam goederen verkoopt, als een erfgenaam op goederen een hypotheek vestigt, of als een erfgenaam goederen aan het verhaal van schuldeisers onttrekt.

De woning ontruimen is dus toegestaan, mits de inboedel wordt opgeslagen. Goederen die geen waarde hebben naar de kringloop brengen mag ook. Het meenemen van spullen van waarde, het verdelen van spullen van waarde of het beschikken over de banktegoeden voor eigen privé doeleinden is niet toegestaan. Dit zijn daden van zuivere aanvaarding.

 

Beneficiaire aanvaarding

Een erfgenaam die beneficiair aanvaardt, aanvaardt de nalatenschap alleen als de baten toereikend zijn. Bepaalde categorieën erfgenamen kunnen een nalatenschap niet anders dan beneficiair aanvaarden. Deze regel is door de wetgever in het leven geroepen om deze erfgenamen tegen zichzelf te beschermen. Het bekendste voorbeeld is de minderjarige, een onder curatele gestelde of onder bewind gestelde. Ook goede doelen kunnen vaak niet anders dan beneficiair aanvaarden. Dit is in de statuten vaak zo geregeld.

Een beneficiaire aanvaarding is zinvol, als u als erfgenaam twijfelt over de omvang van de nalatenschap.

Bij beneficiaire aanvaarding moet de nalatenschap volgens bepaalde regels worden afgewikkeld. Dit heet vereffenen. De erfgenamen zijn samen verantwoordelijke voor deze vereffening. Dit geldt ook als niet alle erfgenamen beneficiair hebben aanvaard. De vereffening geschiedt volgens wettelijke regels. Deze zijn neergelegd in de Richtlijn Vereffening Nalatenschappen.

Verwerpen

Een erfgenaam die verwerpt aanvaardt de nalatenschap niet, ongeacht of de nalatenschap positief of negatief blijkt te zijn.

Voor het afleggen van een verklaring van beneficiaire aanvaarding of verwerping kunt u ook rechtstreeks contact opnemen met de rechtbank. Dit is dan de rechtbank in het gebied waar de overledene zijn laatste woonplaats had. Tussenkomst van de notaris is dan niet vereist. Voor het beneficiair aanvaarden of verwerpen bent u griffierecht verschuldigd.

In de brief, die bij de verklaring wordt meegezonden door ons kantoor, worden de drie mogelijkheden die een erfgenaam heeft duidelijk uitgelegd. Meestal wordt, als het voor de erfgenamen duidelijk is dat de nalatenschap een positief saldo heeft, door ons kantoor een verklaring van aanvaarding meegezonden, waarin de erfgenamen de nalatenschap zonder enig voorbehoud, dus zuiver aanvaarden. Bij twijfel of vragen verzoeken wij u dringend altijd direct contact op te nemen met ons kantoor. 

De niet meewerkende erfgenaam

Een erfgenaam die zich niet wil uitspreken of hij de nalatenschap wil aanvaarden kan via de rechter een termijn worden gesteld. Bij een beneficiaire afwikkeling geldt dat de erfgenaam die zich niet uitspreekt geacht wordt zich na verloop van de wettelijke termijn, beneficiair te hebben aanvaard.

De boedelvolmacht

Indien het de bedoeling is dat een van de erfgenamen namens de anderen over de banktegoeden kan beschikken om betalingen te doen, wordt dit ook in de verklaring van aanvaarding opgenomen, de zogenaamde boedelvolmacht.

Zonder deze boedelvolmacht zijn de erfgenamen alleen gezamenlijk bevoegd. Dat betekent concreet, dat voor elke betaling die via de rekening van de overledene plaatsvindt, een handtekening van alle erfgenamen nodig is. Dit kan zeer onpraktisch zijn. Een boedelvolmacht is dan de oplossing.

De volmacht geeft duidelijk aan wat de gevolmachtigde erfgenaam wel en niet mag doen in het kader van de boedelafwikkeling.

De boedelvolmacht heeft meestal alleen betrekking op het beschikken over banktegoeden (betalingen doen), en het doen van aangiften voor de belasting. Soms kan het wenselijk zijn om de boedelvolmacht ruimer op te stellen, bijvoorbeeld indien tot de nalatenschap een woning behoort, die door de erfgenamen zal worden verkocht. De boedelvolmacht kan dan tevens de bevoegdheid bevatten om de woning te verkopen of te leveren.

Tineke Groot Notaris te Moergestel kan u adviseren over wat in uw situatie wenselijk is in de volmacht op te nemen.

De verklaring van aanvaarding dient op een notariskantoor getekend te worden. Dit geldt natuurlijk ook voor de verklaring van verwerping of beneficiaire aanvaarding. De verklaring van verwerping of beneficiaire aanvaarding (ook genoemd aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving) wordt vervolgens door de notaris naar de rechtbank doorgezonden. Bij de rechtbank wordt de beneficiaire aanvaarding of verwerping aangetekend in het boedelregister. Voor een verwerping van een erfenis door een minderjarige is altijd voorafgaande machtiging van de kantonrechter vereist. De wettelijke vertegenwoordiger van de minderjarige vertegenwoordigt hem daarbij. De procedure loopt natuurlijk andere indien u zich rechtstreeks tot de rechtbank richt.

De notaris geeft in alle gevallen dat u een verklaring van aanvaarding, een verklaring van beneficiaire aanvaarding, of een verklaring van verwerping op zijn kantoor tekent, daar een legalisatieverklaring op af. Deze verklaring houdt in dat de bewuste notaris gecontroleerd heeft dat de handtekening ook echt door de bewuste erfgenaam gezet is. Aan deze legalisatieverklaring zitten meestal kosten verbonden.

Vanzelfsprekend is het ook mogelijk om onze verklaring op ons kantoor te ondertekenen. U dient dan een geldig legitimatiebewijs (paspoort/rijbewijs of identiteitskaart) mee te brengen. Hieraan zijn geen kosten verbonden.

Indien u vragen heeft over de verklaring van aanvaarding, over de omvang van de nalatenschap of problemen met de gevolmachtigde erfgenaam raden wij u dringend aan de verklaring van aanvaarding en de boedelvolmacht niet te tekenen en met ons kantoor contact op te nemen voor nader overleg en advies.

Het boedelregister

Iedere notaris die namens de erfgenamen opdracht heeft gekregen voor het opstellen van een verklaring van erfrecht, dient zich in het boedelregister in te schrijven. Dit boedelregister wordt aangehouden bij de rechtbank van de woonplaats van de overledene. Zo kan iedere belanghebbende zien welke notaris bij de boedelafwikkeling betrokken is.

De begrafeniskosten

Voor het betalen van begrafeniskosten is geen verklaring van erfrecht nodig.

Omdat begrafeniskosten preferente kosten zijn, dat wil zeggen dat zij bij voorrang uit de boedel moeten worden betaald, kunnen de rekeningen van de begrafenisonderneming meestal zonder problemen bij de bank worden ingediend om te worden betaald, ook al is de rekening geblokkeerd. Een uitzondering wordt vaak gemaakt voor de kosten van bloemen en de kosten van de koffietafel. Deze kosten worden niet automatisch door de bank betaald van de geblokkeerde rekening. Het is belangrijk te informeren bij de bank waar de overledene een bankrekening aanhield naar het beleid van de bank hierover.

De en/of rekening bij erfrecht

Voor het beschikken over een zogenaamde en/of rekening is geen verklaring van erfrecht nodig. Een en/of rekening wordt ook niet door het overlijden geblokkeerd. Wel is een verklaring van erfrecht nodig om de tenaamstelling van de en/of rekening te wijzigen. Het is raadzaam tijdig bij uw bank te informeren wat de gevolgen zijn van een overlijden voor de verschillende bankrekeningen die u bij uw bank aanhoudt. Niet elke bank hanteert namelijk hetzelfde beleid bij overlijden. Door tijdig te informeren kunt u anticiperen op het beleid van uw bank.

Wanneer naar de notaris

Omdat het nieuwe erfrecht allerlei termijnen kent, is het raadzaam niet te lang te wachten met het inwinnen van advies. Tineke Groot Notaris te Moergestel kan u daarbij behulpzaam zijn. Dit is met name van belang als u overweegt om de nalatenschap te verwerpen of beneficiair te aanvaarden. Ook bij erfgenamen in het buitenland is het wenselijk tijdig contact op te nemen in verband met de vereiste handtekeningen voor de afwikkeling.

Is een verklaring van erfrecht altijd nodig?

Niet altijd is een verklaring van erfrecht nodig.

Een verklaring van erfrecht is niet nodig, indien er niet om gevraagd wordt.

Sommige banken stellen, in het kader van kosten, bij een klein banksaldo een verklaring van erfrecht niet verplicht. Wel zult u dan een vrijwaringsverklaring moeten tekenen, waarin u de bank vrijwaart van aansprakelijkheid, indien u onbevoegd over het saldo van de bankrekening beschikt.

Aangezien de eisen per bank verschillen, is het belangrijk hiervoor tijdig bij uw bank te informeren indien u met een overlijden van een naaste wordt geconfronteerd.

Het kan echter geen kwaad kort na het overlijden informatie in te winnen bij ons kantoor.